Trong những tháng đầu năm 2025, ngành cà phê Việt Nam chứng kiến mức tăng trưởng xuất khẩu đáng chú ý, đánh dấu sự hồi phục mạnh mẽ sau thời gian gián đoạn do ảnh hưởng của biến động kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, song song với đó, thị trường thế giới lại bắt đầu ghi nhận tín hiệu hạ nhiệt về giá. Diễn biến này đặt ra nhiều thách thức chiến lược cho cả nông dân, doanh nghiệp và các cơ quan điều phối ngành cà phê trong nước. Bài viết này sẽ phân tích toàn diện xu hướng tăng trưởng, biến động giá, nguyên nhân và giải pháp để giữ vững vị thế của cà phê Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Xuất Khẩu Cà Phê Tăng Mạnh Về Cả Lượng Lẫn Giá Trị
Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, trong tháng 1/2025, Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 238.266 tấn cà phê, đạt kim ngạch gần 726,6 triệu USD. Đây là mức tăng đến 67,4% về khối lượng và gấp 2,3 lần về giá trị so với cùng kỳ năm 2023. Con số này không chỉ thể hiện sự phục hồi về năng lực sản xuất mà còn là minh chứng cho sức cạnh tranh ngày càng lớn của cà phê Việt Nam trong bối cảnh thế giới vẫn đang đối mặt với nhiều bất ổn về kinh tế và thương mại.
Giá xuất khẩu bình quân trong tháng 1 đạt khoảng 3.050 USD/tấn, tăng 5,6% so với tháng trước và gần 40% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là mức giá cao nhất được ghi nhận trong nhiều năm trở lại đây, phản ánh nhu cầu mạnh mẽ từ các thị trường nhập khẩu lớn như Đức, Mỹ, Nhật Bản và Ý. Đồng thời, những thị trường mới nổi như Mexico, Philippines và các nước khu vực Trung Đông cũng đang tăng cường nhập khẩu cà phê từ Việt Nam, mở ra cơ hội mở rộng thị phần đa dạng hơn cho ngành hàng này..
Tác Động Trực Tiếp Đến Người Trồng Cà Phê Việt Nam
Sự biến động giá cà phê thế giới nhanh chóng lan truyền và ảnh hưởng đến giá trong nước. Tại các tỉnh Tây Nguyên – thủ phủ cà phê của Việt Nam – giá cà phê nhân xô hiện dao động quanh mức 130.000 – 131.500 đồng/kg, giảm khoảng 2.000 đồng so với thời điểm đầu tháng 2. Mặc dù mức giá này vẫn đang cao so với trung bình nhiều năm, nhưng đà giảm liên tục khiến người nông dân lo lắng, đặc biệt là trong bối cảnh chi phí đầu vào như phân bón, lao động, xăng dầu đều đang neo cao.
Nhiều hộ nông dân chia sẻ rằng họ đang cân nhắc giữ lại hàng, chưa vội bán ra với kỳ vọng giá sẽ phục hồi trong các tháng tới. Tuy nhiên, điều này cũng tiềm ẩn rủi ro lớn, bởi nếu giá thế giới tiếp tục giảm do nguồn cung tăng mạnh, họ có thể bị kẹt vốn hoặc thua lỗ. Ngoài ra, nhiều hộ sản xuất nhỏ lẻ không có đủ điều kiện kho trữ cũng sẽ gặp khó khăn nếu không có giải pháp hỗ trợ từ doanh nghiệp thu mua hoặc hợp tác xã.
Diễn Biến Tồn Kho Và Xuất Khẩu Tạo Áp Lực Ngược Lên Giá
Một yếu tố khác cũng đang ảnh hưởng đến giá cà phê hiện nay là tình trạng tồn kho giảm mạnh trong quý I/2025. Theo các báo cáo của Tổng cục Hải quan, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu đã hoàn tất việc giao hàng cho các hợp đồng kỳ hạn, dẫn đến lượng cà phê nhân sẵn sàng cho xuất khẩu còn rất ít. Trong khi đó, nhiều thị trường nhập khẩu lớn đã bắt đầu tạm chững lại việc đặt hàng để chờ giá điều chỉnh về mức hợp lý hơn.
Điều này dẫn đến thế “giằng co” trong hoạt động mua – bán: người bán không muốn bán thấp, người mua lại chờ giá xuống. Khi thị trường không còn đủ thanh khoản, tâm lý dè chừng sẽ lan rộng và tạo sức ép ngược khiến giá giảm nhanh hơn. Nếu Việt Nam không có phương án ứng phó sớm, có thể đánh mất cơ hội bán ra trong giai đoạn giá còn cao.
Triển Vọng Dài Hạn Của Ngành Cà Phê Việt Nam
Mặc dù đang gặp áp lực giảm giá ngắn hạn, triển vọng trung và dài hạn của ngành cà phê Việt Nam vẫn được đánh giá tích cực. Nhu cầu tiêu thụ cà phê toàn cầu vẫn tiếp tục tăng, nhất là ở các thị trường đang phát triển tại châu Á, châu Phi và Nam Mỹ. Việt Nam, với vai trò là nước xuất khẩu robusta lớn nhất thế giới, có nhiều lợi thế nếu biết khai thác đúng thời điểm.
Tuy nhiên, để khai thác được những lợi thế này, ngành cà phê Việt Nam cần tập trung vào nâng cao chất lượng, truy xuất nguồn gốc, phát triển sản phẩm chế biến sâu và hướng tới các chứng chỉ bền vững như Rainforest Alliance, Fairtrade hay UTZ Certified. Đồng thời, chính sách hỗ trợ nông dân về tín dụng, đào tạo kỹ thuật, giống mới chống chịu tốt với biến đổi khí hậu cũng cần được ưu tiên để nâng cao năng lực cạnh tranh từ gốc.
Chiến Lược Đối Phó Với Biến Động Thị Trường
Trước sự dịch chuyển nhanh của thị trường, doanh nghiệp Việt Nam cần linh hoạt hơn trong chiến lược mua hàng, xuất khẩu và quản trị rủi ro. Việc chủ động đàm phán hợp đồng kỳ hạn, kết hợp giữa thị trường truyền thống và thị trường mới nổi sẽ giúp phân tán rủi ro về giá và nhu cầu. Đồng thời, nên đầu tư vào công nghệ chế biến và xây dựng thương hiệu riêng để tăng giá trị gia tăng.
Ở góc độ chính sách, việc mở rộng hợp tác song phương về thương mại nông sản, cải thiện hạ tầng logistics, giảm chi phí vận chuyển và thủ tục xuất khẩu cũng là những yếu tố then chốt giúp nâng cao sức cạnh tranh của cà phê Việt Nam. Sự phối hợp giữa nhà nước – doanh nghiệp – nông dân sẽ tạo thành thế kiềng ba chân vững chắc cho ngành cà phê trong thời kỳ hội nhập sâu rộng.
Kết Luận
Tăng trưởng xuất khẩu cà phê của Việt Nam trong đầu năm 2025 là một tín hiệu tích cực, cho thấy sức sống và năng lực phục hồi mạnh mẽ của toàn ngành. Tuy nhiên, giá cà phê bắt đầu có xu hướng giảm do áp lực từ nguồn cung toàn cầu phục hồi và cạnh tranh khốc liệt từ các quốc gia xuất khẩu lớn khác. Trong bối cảnh này, việc giữ vững chất lượng, phát triển bền vững và nâng cao giá trị gia tăng là những yếu tố then chốt để ngành cà phê Việt Nam không chỉ duy trì được đà tăng trưởng mà còn vươn xa hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu.
